I.C.T. in de steinerschool?

Op steinerscholen heeft men het niet hoog op met computers en het gebruik ervan in de lessen. Dat Edmond Schoorel, antroposofisch arts en hoog aangeschreven op de antroposofische lerarenopleiding van Hogeschool Helicon in de krant komt vertellen dat computergebruik voor de leeftijd van 16 jaar schadelijk is, zal dan waarschijnlijk weinig verbazing wekken.

Binnen de antroposofische beweging probeert men zo veel mogelijk om de ideeën van Rudolf Steiner sluitend te maken, al ligt dat met pc iets moeilijker: daar had de man 100 jaar geleden namelijk nog geen weet van.

Waarom dan toch die weerstand tegen computers?

In België verscheen alweer een tijdje geleden, maar ondertussen terug opgerakeld, het kritische boekje ‘Hype Hype Hoer@’ (Rudolf Steiner Academie, 2000) van de auteurs Werner Govaerts en Hans Annoot, blijkbaar de enige steinerschoolleerkrachten die steeds wanneer de steinerscholen een keer het publieke debat durven aangaan, opdagen. In de presentatie van het boekje door de uitgever (klik op publicaties) staat het volgende te lezen:

De auteurs hopen dat de Steinerscholen zich niet blindelings laten meeslepen met de hype van Microsoft en Internet.

Alsof internet en Microsoft, toch verwezenlijkingen in het teken van de vooruitgang, onder dezelfde noemer worden geplaatst als de hype ‘Mega Mindy’. Het cahier over ICT is weliswaar een publicatie die een andere kijk op computergebruik biedt en daarom de moeite waard is om te lezen. Er zit echter een addertje onder het gras:

Het werkje doet uitschijnen alsof steinerscholen op zoek zijn naar een alternatieve manier om kinderen computervaardigheden bij te brengen. In werkelijkheid is het binnen de steiner­schoolgemeenschap zo dat computeronderricht per definitie als schadelijk wordt gezien. Dat komt men echter niet vertellen. Op besloten voordrachten kom je dat wel te weten. Sla er de antroposofische literatuur die handelt over computer en televisie op na en je zult merken dat tv en pc ‘not done’ is. Schoorel bevestigt dit nu nog maar eens.

In het jaar 2000 kwam de directeur van de fusiescholen Geel, Lier , Turnhout op een bestuursvergadering het volgende uitleggen:

Ik ben me ervan bewust dat jullie tegen computeronderwijs zijn, maar dat hoeft nog geen belemmering te zijn om de subsidies voor ICT aan te nemen. Men hoeft daarom nog geen computerlessen te geven. In Lier was ook veel weerstand tegen de invoering van ICT in het leerplan, tot de leraren met de verkregen subsidies een laptop mochten aankopen.

Daar hoort men Govaerts en Annoot niet voor waarschuwen? En uit een mail van een nog niet zo lang geleden afgestudeerde leerling van een steinerschool:

Hoe ik op je website kwam, weet ik niet meer. Ik gok door wat gegoogle. (Ik heb dan geen ICT gekregen op school, ik kan aardig overweg met het digitale goedje)

Het is al langer geweten dat op verschillende steinerscholen ICT-lokalen alleen maar dienen om zand in de ogen van inspecteurs> (art 5.1.7) en ouders te strooien. Er wordt meestal van uitgegaan dat leerlingen thuis wel op de computer leren werken. Net zoals door sommige prominenten in steinerscholen wordt verwacht dat leerlingen ook maar zelf moeten leren lezen, schrijven en rekenen.

Of het hen op zijn minst niet te vroeg aan te leren. In devote navolging van wat de meester over lezen en schrijven vertelde:

Lezen en schrijven in zijn huidige vorm is eigenlijk maar geschikt voor oudere kinderen, van zo’n 11 à 12 jaar. Het is voor iemands latere leven een zegen, wanneer men niet heeft leren lezen en schrijven voor die leeftijd.
Rudolf Steiner - GA 31, p. 34

Dus niet leren lezen en schrijven voor 11 jaar volgens Steiner en niet computeren voor 16 jaar volgens Schoorel? Dan is de klacht van een ouder omdat haar kind dat bijna naar het middelbaar onderwijs zou gaan overstappen en amper kon lezen en schrijven, nog zo ongeloofwaardig niet. Of zoals te lezen in het artikel ‘Naschools thuisonderwijs’ dat schetst hoe grootouders hun kleinkind zelf moesten leren lezen en schrijven, en dat ze de leraar daarover niet over konden aanspreken.

Verhalen zoals dat van een leerling van een middelbare steinerschool (5de middelbaar) die toen hij naar aanleiding van zijn sociale stage een e-mail aan het door hem gekozen bedrijf moest versturen, hulp moest gaan vragen omdat hij niet wist hoe hij het liggend streepje (underscore) in het adres moest typen, worden dan meer begrijpelijk. Na taal- volgt computeranalfabetisme? Schrijnend.

Duidelijk is dat steinerscholen jongeren enkele vaardigheden die in onze samenleving van essentieel belang zijn, onthouden of op zijn minst de ontwikkeling ervan belemmeren.

Maar gelukkig staat steenkappen wel op het programma, zodat wanneer ze een job zouden ambiëren waarbij het gebruik van moderne technologie vereist is, oudleerlingen van steinerscholen op deze meer ambachtelijke technologie kunnen terugvallen.

Wir arbeiten mit steiner?