Samenvatting werking wezensdelen van de mens volgens Steiner

Heb ik twee jaar geleden eens samengevat aan de hand van Steiners boek 'Theosofie'.

Samenvatting: 'Het wezen van de mens', geesteswetenschappelijk waar­genomen en beschreven door Rudolf Steiner.

We lopen door de wereld en terwijl we dat doen, laat deze wereld allerlei indruk­ken op ons achter. En wat stellen we vast. We staan op drieërlei wijze in de we­reld.

In de eerste plaats zien, horen, ruiken, proeven, voelen we de indrukken. Allerlei boodschappen bereiken onze fysieke zintuigen.

Wanneer we al deze boodschappen ontvangen, bestaat de mogelijkheid om ze bijvoorbeeld al dan niet leuk te vinden. Wanneer je een bloem ziet, kan je die mooi of lelijk vinden. De ene mens houdt ervan, de andere niet. We hebben anti- en sympathieën. Het gevoel dat bij een bepaalde zintuiglijke indruk wordt op­gewekt is afhankelijk van de mens, dit in tegenstelling tot het zintuiglijk waarge­nomene, dat zich aan iedereen in dezelfde gedaante vertoont.

Tenslotte kan de mens inzicht krijgen in de processen die zich in de wereld af­spelen en kan hij de geheimen die achter deze processen schuilgaan, aanschou­wen. Zo gesteld staat de mens dus op drie manieren in de wereld.

Met zijn lichaam doet hij waarnemingen zondermeer. Er wordt iets gezien en dat is een feit.

Met zijn ziel betrekt de mens de dingen op zichzelf. Een bloem is niet langer al­leen maar een bloem. Neen, die bloem wordt voor de ziel bijvoorbeeld een hele mooie bloem, die nog lekker ruikt ook. De ziel maakt een onderscheid tussen wat zij belangrijk vindt en wat niet. (Wat vind ik aangenaam en wat niet?)

Met de geest verwerft de mens zich inzichten in het wereld-gebeuren. De geest draagt het inzicht in zich dat de waarneming van het lichaam en het gevoel dat de ziel hieraan verleent, universeel aanwezig zijn. In het geval van de bloem be­schouwt de geest haar wetmatigheden en het gevoel dat de bloem opwekt - maar betrekt ze niet op elkaar.

In de context van het hierboven aangehaalde, spreken we van de driegeleding van de mens, ingedeeld naar lichaam, ziel en geest.

Het lichaam is opgebouwd uit wat het heeft kunnen onttrekken aan de fysieke wereld. In dit opzicht is het gelijk aan zowel de mineralen, de planten en de die­ren. Deze drie bestaansvormen draagt de mens in zich, waarbij dient te worden vermeld dat de mens afwijkt van steen, plant en dier doordat hij bij deze drie het specifiek menselijke toevoegt.

Het lichamelijk wezen vormt een basis voor de ziel, omdat het de waarnemingen doet die de prikkel zijn die de ziel doen gewaarworden.

De ziel maakt door middel van het gevoel van de uiterlijke wereld een innerlijke aangelegenheid en kan door middel van de wil vanuit dit innerlijk op de uiterlijke wereld inwerken.

Het zielenleven wordt echter niet alleen door het lichamelijke wezen bepaald, maar ook door de geest. De mens kan nadenken over zijn waarnemingen en handelingen. Op die manier verwerft de mens zich via de geest inzichten over de werking van mens en wereld.